ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

Εισαγωγή

Το άρθρο, που διαβάζετε, έχει ανακοινωθεί με τη μορφή ομιλίας τα τελευταία 25 χρόνια σε ενημερωτικές ημερίδες για τους πολίτες πολλών δήμων του Νομού Αττικής (Περιστέρι, Κερατσίνι, Κηφισιά, Χαλάνδρι κ.ά.) και συλλόγων του Νομού Χανίων. Βασίζεται στα αποτελέσματα μελετών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του «Αμερικανικού Ιδρύματος για τη μελέτη της Οστεοπορώσεως» για τα ποσοστά εμφάνισης της Οστεοπόρωσης διεθνώς, την πρόληψη και την αντιμετώπισή της. Θα διαβάσετε, επίσης, στοιχεία για ένα πρόγραμμα θεραπευτικής άσκησης για την αντιμετώπιση της Οστεοπόρωσης, που σχεδίασα σε συνεργασία με το "Κέντρο Έρευνας Παθήσεων του Μυοσκελετικού Συστήματος" της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών και εφαρμόζω στην Ελλάδα από το 1999 με πολύ θετικά αποτελέσματα. 

 Οστεοπόρωση: η σιωπηλή επιδημία

Η  Οστεοπόρωση είναι πολύ επικίνδυνη, γιατί μπορεί να γίνει η αιτία σοβαρών  καταγμάτων, τα οποία δε θα συνέβαιναν υπό φυσιολογικές συνθήκες, δηλαδή σε μη πάσχοντες.

Οι 3 περιοχές που συμβαίνουν συχνότερα  οστεοπορωτικά κατάγματα είναι η Σπονδυλική στήλη, ο καρπός και το ισχίο.

Από τα πιο επικίνδυνα ορίζεται αυτό του ισχίου. Σε ασθενείς με οστεοπόρωση σε προχωρημένο βαθμό μπορεί να συμβεί και  με ένα απλό πέσιμο. Για να σταθεροποιηθεί απαιτείται  σοβαρή χειρουργική επέμβαση και εάν πρόκειται για  ηλικιωμένο ασθενή με προβλήματα πίεσης, καρδιάς ή  σακχάρου οι ιατροί και οι συγγενείς διστάζουν να συναινέσουν στην επικίνδυνη και  πολύωρη νάρκωση. Έτσι, ο  ασθενής καταδικάζεται σε πολυήμερη ακινητοποίηση στο κρεβάτι, η οποία συχνά οδηγεί σε πολύ μεγάλη επιβάρυνσή του και μπορεί να γίνει και αιτία θανάτου.

Με πιο απλά λόγια τα  κόκαλα, λόγω της Οστεοπόρωσης, χάνουν οστική μάζα (δηλαδή το «τσιμέντο» τους) και οι οστικές δοκίδες, οι οποίες λειτουργούν όπως οι κολόνες σε μια οικοδομή  γίνονται πιο αραιές, αδύναμες και εύθραυστες. Ασθενείς με προχωρημένη Οστεοπόρωση  λοιπόν, μπορούν με ένα απλό πέσιμο στο πάτωμα του σπιτιού τους ή στο δρόμο να σπάσουν πολύ εύκολα ένα ή περισσότερα κόκαλα.

Σκοπός είναι να ζούμε πολύ περισσότερα χρόνια, χωρίς  πόνους και  δυσκολίες κίνησης.

Η καθιστική ζωή και η έλλειψη άσκησης είναι μια από τις κυριότερες αιτίες αύξησης της οστεοπόρωσης .

Η Οστεοπόρωση είναι σιωπηλή, γιατί δεν προκαλεί πόνο, πριν συμβεί κάποιο κάταγμα.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι πόνοι στην πλάτη, στα πόδια, στα χέρια, οι οποίοι συνήθως σας ταλαιπωρούν, οφείλονται σε δισκοπάθειες, αρθρίτιδες, περιαρθρίτιδες, αλλά όχι σε οστεοπόρωση. Η οστεοπόρωση δεν προειδοποιεί. Πονάει μόνο αφού συμβεί κάποιο κάταγμα εξαιτίας της. Αλλά τότε είναι ήδη αργά. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντική η έγκαιρη διάγνωση της οστεοπόρωσης και η κατάλληλη θεραπεία ανάλογα με τα ιδιαίτερα προβλήματα του κάθε ασθενούς.

Αφορά, κυρίως, σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί σε άνδρες και γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας εξαιτίας ορμονικών ή άλλων διαταραχών, καθώς και σαν συνέπεια μακροχρόνιας λήψης φαρμάκων, όπως η κορτιζόνη. Υπολογίζεται ότι 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 8 άνδρες άνω των 50 ετών θα υποστούν οστεοπορωτικό κάταγμα μέσα στα επόμενα χρόνια, ενώ τα πολύ επικίνδυνα οστεοπορωτικά κατάγματα του ισχίου θα τετραπλασιαστούν.

Η κυριότερη εξέταση για την οστεοπόρωση είναι η μέτρηση οστικής μάζας ή πυκνότητας με τη συσκευή της διπλής φωτονιακής απορρόφησης DXA. Η μέτρηση αυτή πραγματοποιείται στη μέση ή στο ισχίο και η συσκευή μετράει τη μάζα (γραμμάρια) ασβεστίου ανά τετραγωνικό εκατοστό επιφανείας του οστού.

Το αποτέλεσμα της εξέτασης  συγκρίνεται με φυσιολογικές τιμές σε άτομα του ίδιου φύλου, νεώτερης και της ίδιας ηλικίας με τoν ασθενή. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής καταγράφει το ποσοστό % της διαφοράς του αποτελέσματος από αυτές τις φυσιολογικές τιμές. Η διαφορά αυτή ονομάζεται απώλεια οστικής μάζας ή πυκνότητας και περιγράφεται με ποσοστό % (π.χ. 10% απώλεια οστικής μάζας) καθώς και με τους αριθμούς Τscore (σε σχέση με άτομα νεώτερης ηλικίας) και Ζ score (σε σχέση με άτομα ίδιας ηλικίας). 

• Αν το Τscore είναι μικρότερο του -2,5 δεν έχετε οστεοπόρωση.
• Αν είναι μεγαλύτερο του -2,5 έχετε οστεοπόρωση.
• Αν το Τ είναι μεταξύ του -2 και -2,5 θα είναι καλό να ανησυχείτε και να επαναλάβετε την εξέταση σε 1 χρόνο.
• Αν το Τ είναι πολύ μεγαλύτερο από  -2,5 διατρέχετε πολύ μεγάλο κίνδυνο για κάταγμα.

 

Πότε πρέπει να γίνεται η εξέταση;

• 1-2 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση: σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση (η ομάδα του πληθυσμού με τη συχνότερη εμφάνιση Οστεοπόρωσης)
• Πολύ τακτικά: Σε περιπτώσεις παθήσεων (συγγενών ανωμαλιών, ορμονικών διαταραχών, αιματολογικών και εντερικών παθήσεων, ρευματικών παθήσεων και άλλων), καθώς και σε μακροχρόνια λήψη φαρμάκων (π.χ. κορτιζόνη), που μπορούν να προκαλέσουν Οστεοπόρωση.

Η μέτρηση οστικής μάζας δεν είναι αρκετή από μόνη της για την πλήρη εξέταση του ασθενούς με Οστεοπόρωση. Είναι σημαντικό να προηγηθεί μια απλή ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης και να πραγματοποιηθούν, επίσης, ειδικές εξετάσεις αίματος και ούρων (έλεγχος οστικού μεταβολισμού).

Η απλή ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης είναι χρήσιμη για δύο λόγους:

1. δείχνει την «αραίωση» στα σπονδυλικά σώματα, η οποία είναι αποκαλυπτική για την ύπαρξη Οστεοπόρωσης
2. δείχνει την παρουσία οστεοφύτων στη σπονδυλική στήλη, που είναι πολύ συχνή σε γυναίκες άνω των 50 ετών.

Επειδή τα οστεόφυτα είναι άλατα ασβεστίου, που δημιουργούνται πάνω στους σπονδύλους, και το DXA καταγράφει τα συνολικά γραμμάρια ασβεστίου σε κάθε σπόνδυλο, είναι προτιμότερο οι γυναίκες αυτές να κάνουν μέτρηση οστικής μάζας στο ισχίο και όχι στη μέση, ώστε το αποτέλεσμα να είναι πιο αξιόπιστο.

Ο έλεγχος οστικού μεταβολισμού (βιοχημικοί οστικοί δείκτες) περιλαμβάνει μια ποικιλία εξετάσεων αίματος και ούρων (2ώρου & 24ώρου), οι οποίες αποκαλύπτουν τη βαθύτερη αιτία της μείωσης του ασβεστίου (απώλεια οστικής μάζας) από τα κόκαλα του ασθενούς. Έτσι, βοηθά το θεράποντα ιατρό να επιλέξει την καταλληλότερη φαρμακευτική αγωγή για να αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα το πρόβλημα οστεοπόρωσης του κάθε ασθενούς.

 Φυσιολογική αύξηση και μείωση της οστικής μάζας

Η οστική μάζα αυξάνεται από την παιδική ηλικία ως και την ηλικία περίπου των 35 ετών (κορυφαία οστική μάζα). Στη συνέχεια διατηρείται περίπου σταθερή για τις γυναίκες ως την έναρξη της εμμηνόπαυσης και για τους άνδρες ως την ηλικία των 65 - 70 ετών (υπό φυσιολογικές συνθήκες). Μετά την εμμηνόπαυση συμβαίνει ραγδαία (πολύ γρήγορη) μείωση της οστικής μάζας στις γυναίκες, η οποία συνεχίζεται με πιο αργό ρυθμό μετά την ηλικία των 65 ετών. 

Ανακατασκευή (remodeling) των οστών γίνεται από τη στιγμή της γέννησης ως τη στιγμή του θανάτου. Οι οστεοκλάστες «γκρεμίζουν» (αποικοδομούν) παλιά, γερασμένα κομμάτια του οστού αντίθετα οι οστεοβλάστες: «χτίζουν» (ανοικοδομούν) στη θέση των παλιών, νέα κομμάτια οστού. Σε ένα φυσιολογικό κόκαλο, λοιπόν, υπάρχει ισορροπία δραστηριότητας οστεοβλαστών – οστεοκλαστών ενώ σε ένα κόκαλο με οστεοπόρωση η δραστηριότητα των οστεοκλαστών είναι μεγαλύτερη.

Πρόληψη της οστεοπόρωσης

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η κορυφαία οστική μάζα και ο ρυθμός μείωσής της, καθώς και ο αριθμός των «δοκαριών» (οστεοδοκίδων), που θα φτιάξουν οι «χτίστες» (οστεοβλάστες) στα κόκαλά μας είναι ως ένα μικρό ποσοστό (30-40%) προκαθορισμένος από το γενετικό μας υλικό, ρυθμίζεται από τις ορμόνες, αλλά επηρεάζεται σε πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό (60-70%) από δύο, κυρίως, παράγοντες:

1. Την επάρκεια υλικών οικοδομής, δηλαδή την επάρκεια ασβεστίου στο σώμα μας.
2. Τα φορτία, που αυτά τα κόκαλα καλούνται να σηκώνουν καθημερινά

 Eπάρκεια ασβεστίου στο σώμα (επάρκεια υλικών οικοδομής)

Αν, μέσω του μεταβολισμού των τροφών, που τρώμε καθημερινά, δεν υπάρχει αρκετό, διαθέσιμο ασβέστιο, η οστική μάζα δε θα αυξηθεί όσο το γενετικό μας υλικό έχει προκαθορίσει και οι «χτίστες» (οστεοβλάστες) δεν θα μπορούν να φτιάξουν όσα δοκάρια η οικοδομή του σκελετού μας χρειάζεται.

Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν παράγει ασβέστιο. Χρησιμοποιεί το ασβέστιο των τροφών για να χτίσει τα οστά, αλλά και για την καρδιά, το αίμα τους μυς και τα νεύρα. Αν δεν παίρνει αρκετή ποσότητα ασβεστίου από τις τροφές, τότε θα αφαιρέσει ασβέστιο από τα οστά. http://www.spine-health.com/

Η βιταμίνη D είναι επίσης πολύ σημαντική για την απορρόφηση του ασβεστίου από τα οστά και για την ομαλή λειτουργία της οστικής ανακατασκευής (οστεοκλάστες-οστεοβλάστες). Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, DC: National Academy Press, 2010.

 

Τροφή	δοσολογία	Περιεκτικότητα ασβεστίου σε mg
γάλα	1 κούπα	300
Γιαούρτι	1 κούπα	415
παγωτό	1 κούπα	140 - 210
Τυρί μοτσαρέλα	100γραμμ	205
Παρμεζάνα τριμμένη	1 κουταλάκι	70
Σαρδέλες με κόκαλο σε κονσέρβα με λάδι	100 γραμμάρια	325
γαρίδες	100 γραμμ	125
Φασόλια ξερά	1 κούπα	175
Λάχανο ωμό	270 γραμμ	75
Γογγύλια πράσινα	270 γραμμ	200
Μπρόκολα μαγειρεμένα	270 γραμμ	60
Πορτοκάλι	1	50
Ξερά σύκα	2	55

 

 

Ηλικιακή ομάδα	Ημερήσια δόση ασβεστίου
0-6 μηνών	200 μγ
6-12 μηνών	260
1-3 ετών	700
4-8 ετών	1000
8-13	1300
14-18	1300
19-30	1000
31-50	1000
51-70 άνδρες	1000
51-70 γυναίκες	1200
71+	1200
Εγκυμονούσες/ λεχώνες	1300

 Η βιταμίνη D βρίσκεται σε ελάχιστα τρόφιμα (λιπαρά ψάρια όπως σολομός, τόνος και στο φυσικό μουρουνέλαιο). Παράγεται στον ανθρώπινο οργανισμό από τη χοληστερόλη, όταν το δέρμα εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία. Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, DC: National Academy Press, 2010.

Τα καθημερινά φορτία στα κόκαλά μας

Αν είμαστε άνθρωποι του «καθισιού» και πηγαίνουμε με το αυτοκίνητο ακόμη και σε μικρές αποστάσεις, δε χρειάζεται τα κόκαλά μας να είναι πολύ δυνατά και, έτσι, οι «χτίστες» (οστεοβλάστες) δε θα χρησιμοποιήσουν πολύ τσιμέντο (οστική μάζα) στην οικοδομή του σκελετού μας και θα φτιάξουν λίγα δοκάρια.

Φορτίσεις στα κόκαλά μας από την έλξη των μυών. Όσο δυνατότεροι οι μύες, τόσο μεγαλύτερη πίεση στα κόκαλα, τόσο πιο δυνατά πρέπει να γίνουν  αυτά για να αντέξουν.

Φορτίσεις στα κόκαλά μας από την πρόσκρουση στο έδαφος

Όταν χτυπούν τα πόδια μας στο έδαφος, αυτό μας εξασκεί μια δύναμη αντίδρασης ανάλογη με το βάρος μας, η οποία απορροφάται από τους μυς και τα κόκαλά μας. Π.χ. σε μια παιδική χαρά με χώμα τα παιδιά θα δεχτούν ωφέλιμες για το σκελετό τους φορτίσεις όταν παίζουν. Αντιθέτως, σε μια παιδική χαρά με καουτσούκ οι ωφέλιμες φορτίσεις είναι πολύ λιγότερες. Άλλες δραστηριότητες με έντονες φορτίσεις για τα κόκαλά μας είναι η γυμναστική με σχοινάκι, το τρέξιμο, οι έντονοι χοροί με άλματα και η αερόβια γυμναστική με step ή άλματα. Αντιθέτως,  η κολύμβηση εξασκεί πολύ μικρές φορτίσεις στα κόκαλά μας.

Επομένως, γίνεται κατανοητό ότι όσο πιο πολύ ασβέστιο παίρνουμε καθημερινά από τις τροφές μας και όσο πιο πολλή γυμναστική, χορό και έντονες δραστηριότητες στο ύπαιθρο κάνουμε ως παιδιά, έφηβοι και νεαροί ενήλικες τόσο πιο μεγάλη «κορυφαία οστική μάζα» και τόσο πιο γερά κόκαλα θα φτιάξουμε. Οπότε η απώλεια οστικής μάζας, που περιμένουμε να συμβεί μετά την εμμηνόπαυση στις γυναίκες και μετά την ηλικία των 65 -70 χρονών στους άνδρες, δεν θα μπορέσει να αδυνατίσει τα κόκαλά μας σε μεγάλο βαθμό, ώστε να πάθουμε οστεοπόρωση και να κινδυνεύσουμε από σοβαρά κι αναίτια κατάγματα.

 Θεραπεία της οστεοπόρωσης

Περιλαμβάνει μια σειρά από φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία ο ιατρός σας επιλέγει με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεών σας, και τη θεραπευτική γυμναστική.

Δυστυχώς όλα αυτά τα θεραπευτικά σκευάσματα, ακόμη και τα συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D, έχουν αποδειχτεί ότι έχουν σοβαρές παρενέργειες (όπως θα διαβάσετε παρακάτω). Γι’αυτό το λόγο θα πρέπει να τα λαμβάνετε με φειδώ και να είσαστε υπό συνεχή παρακολούθηση από τον ιατρό σας για τυχόν επιπλοκές.

Έρευνες ανέδειξαν αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και εμφράγματος μυοκαρδίου σε άτομα, που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες συμπληρωμάτων ασβεστίου για μεγάλο χρονικό διάστημα. British Medical Journal 2011 Apr 19;342, Nutrition Metabolism Cardiovascular Diseases 2015 Jul;25(7):623-34

Έρευνες ανέδειξαν αύξηση του κινδύνου εμφάνισης γαστροοισοφαγικών προβλημάτων και «πέτρας» στα νεφρά σε άτομα, που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D για μεγάλο χρονικό διάστημα. Cochrane Database Systematic Reviews 2014 Apr 14;4

Δεκάδες έρευνες έχουν αποδείξει την πολύ μεγάλη σημασία της άσκησης για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης, αλλά και για τη γενικότερη μυοσκελετική υγεία (αρθρίτιδες, οσφυαλγία, αυχενικό, τενοντίτιδες).Cochrane Database of Systematic Reviews 2011

Η κολύμβηση είναι πολύ σημαντική για τη γενικότερη υγεία, αλλά δεν έχει ιδιαίτερα αποτελέσματα στη θεραπεία της οστεοπόρωσης (δεν προκαλεί φορτίσεις στα οστά)

Το καθημερινό «έντονο» περπάτημα είναι πολύ ωφέλιμο για πάρα πολλά προβλήματα υγείας, προκαλεί φορτίσεις στα οστά, αλλά δεν είναι αρκετό για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης.

Η θεραπευτική γυμναστική για την οστεοπόρωση πρέπει να έχει 2 στόχους:

1. Να αντιστρέψει τις επιπτώσεις της οστεοπόρωσης. Να επιτύχει, δηλαδή, την αύξηση της οστικής μάζας και των οστικών δοκίδων (των δοκαριών του σκελετού μας), ώστε τα κόκαλα των οστεοπορωτικών ασθενών να ξαναγίνουν δυνατά και ανθεκτικά και να μην μπορούν να σπάσουν εύκολα.
2. Να βελτιώσει την ισορροπία των πιο ηλικιωμένων ασθενών. Να μειώσει, δηλαδή, τον κίνδυνο των πτώσεων, που οδηγούν στα σοβαρά και επικίνδυνα οστεοπορωτικά κατάγματα.

Ένα πρόγραμμα θεραπευτικής άσκησης για την οστεοπόρωση πρέπει να περιλαμβάνει ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών, κυρίως, της σπονδυλικής στήλης και των άνω και κάτω άκρων, όπου συμβαίνουν τα περισσότερα κατάγματα. Όσο οι μύες αυτοί δυναμώνουν, τόσο πιο δυνατά τραβούν τα κόκαλα πάνω στα οποία καταφύονται. Έτσι, τα οστά αναγκάζονται να γίνουν δυνατότερα με τη διαδικασία της οστικής ανακατασκευής, ώστε να αντέχουν τα πολύ δυνατότερα τραβήγματα των μυών στις καθημερινές κινήσεις των ασθενών.

Πρέπει να περιλαμβάνει έντονες δραστηριότητες, πολύ διαφορετικές από αυτές που κάνουν καθημερινά: γρήγορο περπάτημα, τρέξιμο, χορό, πηδηματάκια, ανέβασμα σκαλοπατιών. Επίσης ασκήσεις έντονης και μικρής διάρκειας φόρτισης στα οστά, τα οποία συνήθως υφίστανται οστεοπορωτικά κατάγματα.

Αν, λοιπόν, οι ασθενείς με οστεοπόρωση συμμετέχουν σε ένα τέτοιο πρόγραμμα, κάνοντας  έντονες δραστηριότητες 3 φορές την εβδομάδα και περπατούν καθημερινά τουλάχιστον μισή ώρα σε ένα γρήγορο ρυθμό στέλνουν στα κόκαλά τους ένα μήνυμα ότι πρέπει να γίνουν πιο δυνατά για να αντέχουν αυτό το πρόγραμμα. Τότε μπαίνει σε λειτουργία το «εργοτάξιο» της οστικής ανακατασκευής και οι χτίστες (οστεοβλάστες) αρχίζουν να παίρνουν πιο πολύ τσιμέντο (ασβέστιο) από το σώμα και να ξαναφτιάχνουν τα «δοκάρια» (οστικές δοκίδες),τα οποία η οστεοπόρωση είχε καταστρέψει.

Όμως, ένα πρόγραμμα άσκησης με τόσο έντονες φορτίσεις πρέπει να σχεδιαστεί με πολύ μεγάλη προσοχή, ώστε να είναι ασφαλές για τους συμμετέχοντες. Γι’αυτό το λόγο, πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλη έμφαση στην σταδιακή αύξηση της δύναμης και της ευκαμψίας όλων των μυών και στην επανεκπαίδευση του εγκεφαλικού ελέγχου σε όλες τις κινήσεις και στάσεις του σώματος (brain-body control ). Ο στόχος πρέπει να είναι όλες οι δραστηριότητες (χορευτικό aerobic, άλματα, ασκήσεις) να γίνονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην επιβαρύνουν τις ευαίσθητες μυοσκελετικές δομές (αρθρικούς χόνδρους, μεσοσπονδυλίους δίσκους, τένοντες).

Επίσης, πρέπει να περιλαμβάνει ασκήσεις βελτίωσης της νευρομυϊκής συναρμογής και της ισορροπίας, ώστε να περιορισθούν οι πτώσεις που προκαλούν τα πολύ επικίνδυνα οστεοπορωτικά κατάγματα.

 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΝΤΟΝΗΣ ΦΟΡΤΙΣΗΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ  ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ.

Α. ΚΑΨΑΜΠΕΛΗΣ, Γ. ΣΚΑΡΑΝΤΑΒΟΣ , Γ. ΠΡΕΒΕΝΑ , Σ.ΜΗΤΑΚΙΔΗΣ , Α. ΓΚΙΩΝΗ , Α. ΓΑΛΑΝΟΣ, Γ. ΛΥΡΙΤΗΣ

Ρευματολογική Κλινική Νοσοκομείου ΚΑΤ, Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων του Μυοσκελετικού Συστήματος Πανεπιστημίου Αθηνών

 Το πρόγραμμα άσκησης, που εμείς εφαρμόζουμε επί 25 χρόνια στο Brain-Body Control Centre of Therapy & Exercise” στο Κολυμπάρι-Χανίων και το διδάσκουμε διαδικτυακά σε τηλεσυνεδρίες (online sessions) σε ατομικό επίπεδο (personal training) ή σε ομαδικό (group training) , σχεδιάσθηκε μετά από χρόνια μελέτης από εμένα, την καθηγήτρια φυσικής αγωγής και αθλητισμού Κα Γεωργία Πρεβενά και καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εφαρμόσθηκε αρχικά (1999) πιλοτικά (σαν ερευνητικό πρωτόκολλο) σε 56 γυναίκες ηλικίας 40-74 ετών με μετεμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση. Οι γυναίκες αυτές μετά από 6 μήνες άσκησης και χωρίς κανένα φάρμακο αύξησαν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό την οστική πυκνότητά τους και βελτίωσαν σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό όλα τα μυοσκελετικά προβλήματα (οσφυαλγίες, αυχενικά, αρθρίτιδες, τενοντίτιδες) από τα οποία έπασχαν όταν ξεκίνησαν. Επίσης, βελτίωσαν σε απίστευτο βαθμό την κινητική και λειτουργική τους ικανότητα και την ψυχολογία τους.

Τα θετικά αποτελέσματα του προγράμματος άσκησης, που εφαρμόζουμε επί 25 συνεχή χρόνια σε οστεοπορωτικούς ασθενείς, έχουν ανακοινωθεί στα εξής ιατρικά συνέδρια και ιατρικά περιοδικά:

• στο 16ο συνέδριο της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας, στην Αθήνα το 2000.
• στο 23ο συνέδριο της Αμερικάνικης Society for Bone Mineral Research, στο Φοίνιξ Αριζόνα το 2001
• στο 1ο κοινό συνέδριο της European Calcified Tissue Society και της International Bone and Mineral Society στη Μαδρίτη το 2001
• στο 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών, στο Ηράκλειο, το 2001
• Στο ιατρικό περιοδικό «Ελληνική Ρευματολογία», τόμος 11, τεύχος 3, 2000
• Στο ιατρικό περιοδικό “Bone”, τόμος 28, τεύχος 5, 2001
• Στο ιατρικό περιοδικό “Journal of Bone and Mineral Research”, τόμος 16, τεύχος 1, 2001
• Στο ιατρικό περιοδικό «Οστούν», τόμος 12, τεύχος 1, 2001.

 

Οι ασθενείς με οστεοπόρωση από όλη την Ελλάδα, την Κύπρο και χώρες του εξωτερικού μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτό το επιστημονικά τεκμηριωμένο πρόγραμμα θεραπευτικής άσκησης για την οστεοπόρωση και εξ'αποστάσεως με τηλεσυνεδρίες μέσω skype κάνοντας την ειδική γυμναστική στο σπίτι τους παρακολουθώντας ζωντανά εμένα και τη συνεργάτιδά μου Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Κα Γεωργία Πρεβενά να εκτελούμε τις ασκήσεις, να τους εξηγούμε λεπτομερειακά και να τους καθοδηγούμε. Οι τηλεσυνεδρίες διαρκούν περίπου 1 ώρα, πραγματοποιούνται 3 φορές την εβδομάδα. Σε αυτές μπορούν να συμμετέχουν και περισσότερες από μία κυρίες με οστεοπόρωση, φίλες ή γνωστές μεταξύ τους, είτε συγκεντρωμένες σε ένα σπίτι, είτε η καθεμία από το σπίτι της (ομαδική σύνδεση στο skype ή στο zoom ή στο messenger), οι οποίες συμφωνούν σε μια συγκεκριμένη ώρα πραγματοποίησης της εκάστοτε συνεδρίας.
Τις ημέρες της εβδομάδας, κατά τις οποίες δεν πραγματοποιούνται διαδικτυακά μαθήματα θεραπευτικής άσκησης για την οστεοπόρωση, οι κυρίες, που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, γυμνάζονται (γρήγορο περπάτημα, ασκήσεις στο σπίτι) σύμφωνα με τις λεπτομερείς οδηγίες, που δίνουμε στην καθεμία.

Ειδικά για ασθενείς, που κατοικούν στην περιοχή της Αττικής και δεν έχουν αρκετές γνώσεις χειρισμού των ηλεκτρονικών συσκευών και του ίντερνετ, προσφέρουμε μία ακόμη λύση. Συνεννοούμαστε τηλεφωνικά και κανονίζουμε ένα συγκεκριμένο ραντεβού στο σπίτι σας, στο οποίο θα παραβρίσκεται ένας συνεργάτης μου γυμναστής, ο οποίος έχει εκπαιδευτεί από εμένα και γνωρίζει πάρα πολύ καλά όλα τα προγράμματα ασκήσεων, που χρησιμοποιώ, και επιπλέον έχει πολύ καλή μεταδοτικότητα και ικανότητα εξήγησης αυτών των ασκήσεων . Θα συνδεθούμε, λοιπόν, online στο σπίτι σας, χρησιμοποιώντας την πολύ καλή κάμερα του κινητού του συνεργάτη μου. Έτσι με τη βοήθειά του, θα μπορέσω να σας εξετάσω αναλυτικά όπως εξήγησα πιο πάνω και, αναλόγως με τα ευρήματα αυτής της αναλυτικής εξέτασης, θα του δώσω οδηγίες για το ποιες ακριβώς ασκήσεις θα πρέπει να σας δείξει. Εκείνος στη συνέχεια θα σας παρουσιάσει με κάθε λεπτομέρεια μία μία τις ασκήσεις και θα τις εκτελέσετε μαζί του με τη συνεχή βοήθειά του, ώστε να τις καταλάβετε πολύ καλά. και θα σας αφήσει εκτυπωμένα φύλλα με εικόνες και οδηγίες για κάθε μία άσκηση. Αυτή η πρώτη συνεδρία, που θα διαρκέσει περίπου 1 ώρα, θα σας κοστίσει 50 ευρώ. Μετά από λίγες ημέρες ο συνεργάτης μου θα ξαναέρθει σπίτι σας για να σιγουρευτεί ότι έχετε καταλάβει και εκτελείτε σωστά τις ασκήσεις και θα με ενημερώσει κι εμένα για την πρόοδό σας. Αυτή η επαναληπτική συνεδρία μαζί του, που θα διαρκέσει περίπου 45 λεπτά, θα σας κοστίσει 20 ευρώ. Εμείς προτείνουμε να κάνετε τουλάχιστον 1 επαναληπτική συνεδρία, αλλά το καλύτερο θα είναι να κάνετε 3 συνεδρίες την εβδομάδα με κόστος 20 ευρώ κάθε φορά για 1 μήνα τουλάχιστον, ώστε να φτάσετε σε ένα πολύ καλό επίπεδο και να μπορέσετε να συνεχίσετε μόνη σας.